Dzisiaj piszemy o jednej z podstawowych funkcji ceny – wędrówce pomiędzy poziomami, które nazywane są wsparciami i oporami.

Są to miejsca na wykresie, w których cena zawraca (w górę lub w dół), czyli napotyka jakąś formę oporu. Przyczyny zawracania są bardzo różne (techniczne, fundamentalne, emocjonalne itp.). Co prawda nigdy nie mamy pewności, gdzie cena znajdzie nowy poziom, ale doświadczenie pomaga zwiększyć trafność naszych przewidywań.

Poziomy wydadzą Ci się dziwne, ponieważ każdy inwestor widzi je inaczej.

Nie ma metody na obiektywne, jednoznaczne ich określenie. Owszem, czasami zdarza się taki „dołek” lub „górka”, że wszystko jest jasne, ale najczęściej tak nie jest. Każdy gracz wypracowuje własną technikę rysowania i jeśli robi to dobrze (a z czasem powinien), zyska wspaniałe narzędzie analizy technicznej.

Jeżeli poziomy, które przeczytasz w artykule jakiegoś analityka różnią się od Twoich – nie przejmuj się, to normalne. Twoje będą prawdopodobnie w podobnej okolicy, a dokładność, co do pipsa nie jest konieczna.

W idealnej sytuacji, wędrówka ceny wyglądałaby, jak na poniższym rysunku (pamiętaj, że idealnych sytuacji na rynkach nie ma!).

W praktyce poziomy są nagminnie „naruszane” (pojawiają się wyłamania i pułapki) i naiwnością będzie oczekiwanie na dokładne ich spełnienie. Jednak im dłużej obserwujesz wykresy, tym bardziej upewniasz się, że cena jednak lubi wracać i szanować pewne wartości.

Dwufunkcyjność poziomów – zauważ, że opory i wsparcia mogą się zamieniać rolami. Cena „pamięta” poprzednie poziomy wsparć i oporów i respektuje ich wartości. W praktyce oznacza to, że inwestorzy widząc, że cena dochodzi do poziomu, na którym wcześniej „coś się działo” – masowo dokonują tych samych transakcji (wchodzą lub wychodzą z rynku). Chwilę później na wykresie obserwujemy, że cena znów respektuje daną wartość. Bo rynek to ludzie i ich decyzje.

Oprócz poziomów historycznych, cena zwraca uwagę także na okrągłe wartości (np. 1.00, 0.90, 1.1 itp.). Także tutaj inwestorzy mają się na baczności i często zawczasu wychodzą z pozycji (przewidują np. pojawienie się oporu). A gdy już zaczną masowo wychodzić – impet ceny maleje i poziom zostaje narysowany na wykresie.

Kreska, czy prostokąt?

Wiele osób analizujących wykresy zastanawia się, jak zaznaczać strefy. Są tacy, którzy rysują linie, ale ja akurat skłaniam się ku rysowaniu tzw. stref. Powodem jest niedokładność ceny, która raczej nie zawraca w dokładnie tym samym miejscu, ale znajduje sobie nowe, zbliżone.

Poniższy przykład ilustruje strefę wsparcia / oporu, które nie dałoby się narysować z pomocą linii.
Zauważ, że cena potrafi się zatrzymać zarówno wyżej, jak i niżej. Twoim zadaniem jest nakreślić strefę zdarzeń i szukać pewnych formacji. Takich, które wskazują, że cena zaraz poleci dalej lub zawróci. Jeżeli rozpoznasz taką formację, pozostaje podjąć decyzję o wejściu w rynek.

Jak rozpocząć rysowanie?

Zacznij od największych okresów czasowych, a potem schodź do niższych. Czyli zacznij szukać poziomów na wykresie M1, następnie przejdź do W1, D1, H4.

Czy schodzić niżej?

To już Twoja decyzja. Moim zdaniem osoby początkujące, nie powinny schodzić poniżej H4. Im mniejszy okres czasu, tym większa zmienność i prawdopodobieństwo wyrzucenia z rynku. Na niskch TF (czyli Time Frame’ach) typu H1 i niżej – formacje cenowe są znacznie mniej wiarygodne. Tylko bardzo doświadczony inwestor jest w stanie połączyć je z innymi czynnikami i opowiedzieć historię tego, co dzieje się na rynku.

Na pewno będzie Cię kusić, aby zejść niżej, bo wtedy rezultaty będą szybsze (straty, zazwyczaj straty). Ale to temat do osobnego artykułu. Powiem krótko: nie rób tego!

Przykład rysowania poziomów.

Weźmy sobie parę AUD-USD, która należy do tzw. „majors” (główne pary walutowe, z największą płynnością i w miarę niskimi kosztami transakcji).

Zaczynamy od szukania na wykresie Mn1 (miesięczny).
Wyznaczyliśmy dwa kluczowe poziomy, kolejne narysujemy po zejściu niżej. Uczestnicy moich kursów widzą już, że rynek znajduje się w konsolidacji. W tej sytuacji rynkowej rekomenduję określony zestaw zachowań. Rynek nie jest w trendzie i wszystko może się zdarzyć…

Teraz pora na wykres W1 (tygodniowy).
Pojawiły się dwa niższe obszary warte zainteresowania. Konsolidacja z wykresu miesięcznego jest jeszcze wyraźniej widoczna.

Wykres D1 (dzienny)
Kolejna porcja danych, która coraz wyraźniej pokazuje nam sytuację na rynku. Jeżeli ktoś chciał szukać okazji do wejścia w rynek i zaryzykować inwestowanie w tej sytuacji – teraz może zauważyć, na jakim poziomie szukać okazji. Zejście na poziom H4 (świece 4-godzinne) pomoże w dokładnym znalezieniu miejsca do podjęcia decyzji.. To jest jednak zupełnie osobna historia.

Podsumowanie.

1. Strefy wsparcia i oporu to jedno z podstawowych narzędzi analizy technicznej. Pomiędzy nimi wędruje cena, a w ich pobliżu szukamy okazji do wejścia / wyjścia.
2. Strefy radzę rysować jako pasma, a nie linie. Cena prawie nigdy nie powtarza się dokładnie, a jedynie operuje w określonej okolicy.
3. Perfekcyjne poziomy (wyraźne, powtarzające się dokładnie) to rzadkość. Nastaw się na naukę interpretacji chaosu. Taki jest Forex i da się z tym żyć.
4. Rysowanie zaczynaj z góry na dół, czyli od najwyższych okresów czasowych do niższych. Nawet, gdy inwestujesz na poziomie H4, musisz brać pod uwagę, co dzieje się na wyższych TF (D1, W1, M1). W przeciwnym razie możesz zagrać przeciw trendowi z wyższego TF, co może skończyć się rozjechaniem Twojej pozycji na miazgę.
5. Silniejsze poziomy poznasz po tym, że cena odbijała się od nich wielokrotnie i nie była w stanie pokonać. Najlepsze z nich potrafią być niezdobyte całymi latami. Przebicie ich może zaowocować potężnym ruchem „uwolnionej energii” zawartej w cenie. Im mocniejszy przebijany poziom, tym potencjalny ruch dłuższy.

Więcej?

Nie sposób napisać wszystkiego w jednym, krótkim artykule. Osoby, które decydują się na udział w moich kursach, zyskują bogatą i szczegółową wiedzę na ten temat. Solidne, przetestowane w praktyce strategie pomagają przetrwać na FOREX i z czasem wypracować własne zyski (to już zależy od Twojego zapału do nauki i treningu!). Wielu omawianych na kursie tematów nie znajdziesz w żadnych książkach. To dlatego, że FOREX nie jest domeną naukowców akademickich i tylko praktycy potrafią wypowiadać się w tym temacie.

Dostaniesz sprawdzone, solidne narzędzia, które pomogą Ci rozumieć to, co dzieje się na rynku i w porę dostrzec okazje. Reszta to kwestia wprawy i Twojej systematycznej pracy.